Ortak Velayet: Boşanmada Çocuk Mutluluğuna En İyi Çözüm

Ortak Velayet Nedir?

Ortak velayet, boşanma sonrasında çocuğun hak ve sorumluluklarının her iki ebeveyn için eşit şekilde paylaşılmasını sağlayan bir velayet türüdür. Velayetin ortak olması için ebeveynlerin ortak karar almaları ve en önemlisiyle gönüllü olmaları esastır. Ebeveynlerden biri, velayet ortaklığı için uzlaşmaya gitmiyorsa anlaşmanın iptal olması söz konusudur.

Velayet anlaşması sırasında boşanma türü de dikkate alınır. Anlaşmalı boşanma, ebeveynlerin arasındaki husumetin ileri düzeyde olmadığını ve dolayısıyla çocukla daha sağlıklı bir iletişim kurabileceklerini gösterir. Çekişmeli boşanmalarda ise ebeveynler, kendi menfaatlerini ön planda tutarak kavga ve anlaşmazlık yaşayabilirler. Bu durum çocuğun velayetinin ortak bir şekilde alınmasının önüne geçebilir.

Ortak velayet, her aile için tek çözüm değildir. Avantaj ve dezavantajlarıyla birlikte değerlendirilmesi gereken bir karardır. Aynı zamanda ebeveynlerin, üzerlerine düşen hak ve sorumlulukları bilerek karar almaları kritik önem taşır. Bununla birlikte mahkeme, anne ve babanın mevcut durumlarını göz önünde bulundurarak ortak velayet anlaşmasını kabul eder. Ancak karar aşamasında dikkate alınan en önemli husus, çocuğun üstün yararıdır.

Anlaşmalı Boşanmada Ortak Velayet

Ortak velayet, anlaşmalı boşanma davalarında daha hızlı kabul gören bir karardır. Velayetin ortak alınması için tarafların uzlaşması, aralarında herhangi bir kavga, hınç ve öfkenin olmaması gerekir. Bununla birlikte çocuk üzerinde ortak karar alan ebeveynlerin kendi şahsi çıkarları için herhangi bir konuda baskınlık kurmaya çalışması, çocuğun menfaatini riske atacak bir faktör olarak değerlendirilir. Dolayısıyla ortak velayet almak isteyen tarafların uzlaşması ve kararlarını mahkemeye sunması gerekir. Ancak mahkeme de söz konusu anlaşmanın çocuğun menfaat ve mutluluğu için en iyi seçenek olduğuna karar vermelidir.

İlk olarak taraflar, mahkeme için bir belge hazırlayarak anlaşmalarını beyan eder. Söz konusu belgede çocuğun hangi adreste ikamet edeceği, sağlık ve eğitim kararları, ebeveynlerin hak ve sorumlulukları belirtilir. Bunun beraberinde nafaka miktarı da belgede sunulur. Mahkeme hem sunulan belgeyi hem çocuğun görüşlerini dikkate alarak son kararı verir.

Çekişmeli Boşanmada Ortak Velayet

Çekişmeli boşanma davalarında ortak velayet almak genellikle daha zordur ve mahkemenin talebi kabul etmeme ihtimali yüksektir. Fakat çekişmeli boşanmaya rağmen velayetin ortak alınması çocuğun menfaatine ise talep kabul edilir. Bununla birlikte ebeveynler, kendi şahsi çıkarlarını geri planda tutarak çocuğun menfaatini gözetmelidir.

Çekişmeli boşanma davasında anne ve baba ortak velayet talep ediyorsa bazı şartları sağlamaları gerekir. Boşanma çekişmeli gerçekleşse de çocuğun velayeti konusunda net bir anlaşmaya varmaları ve bunu belgeli şekilde mahkemeye sunmaları kritik önem taşır. Ayrıca tarafların arasındaki husumet, ebeveyn-çocuk ilişkisine asla zarar vermemelidir. Tarafların arasındaki anlaşmazlık, kin ve öfke gibi durumlar da çocuğun menfaatinin önüne geçmemelidir.

Çekişmeli boşanma sırasında mahkeme, ortak velayet talebini titizlikle değerlendirerek sonuca varır. Taraflar arasındaki iletişim kopukluğu ve şahsi menfaatleri ön planda tutma, mahkemenin talebi iptal etmesi için bir gerekçedir. Buna bağlı olarak ortak velayetin ebeveynler arasında sağlıklı bir iletişimle sürdürülmesi gerekir.

Türk Hukuk Sisteminde Ortak Velayetin Yeri

Ortak velayet, modern hukuk sistemlerinde olduğu gibi çocuğun menfaatini karşıladığı sürece Türk Aile Hukuku için de geçerli bir müessesedir. 2016 yılından önce ortak velayet anlaşması “Türk kamu düzenine aykırı olduğu ve toplumun temel yapısı ve çıkarlarını ihlal ettiği” sebebiyle uygulanmamıştır. Fakat 2017’de Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, iki Türk vatandaşın boşanma sonrasında ortak velayet almasında bir sakınca görmemiş ve söz konusu kararın Türk Hukuku’nda tanınması gerektiğine karar kılmıştır. Bununla birlikte 2017 yılı itibarıyla Türk Hukuk sistemine göre ayrılan ebeveynler, çocuğun menfaati dahilinde ortak velayet alabilmektedir.

Boşanma Sürecinde Çocuğun Menfaati

Boşanma sürecinde velayet verilirken mahkeme tarafından çocuğun menfaati esas alınır. Bu durum ortak velayet kararında da geçerlidir. Anne ve baba arasında çocuğun mutluluğunu zedeleyecek bir husumet söz konusu değilse hak ve sorumlulukların ortak alınmasında beis yoktur.

Çocuğun menfaati; başlıca mutluluğunu, ruh sağlığını, eğitimini, fiziksel sağlığını ve huzurunu kapsar. Çocuğun mutluluğu ve eğitimi velayetin belirlenmesinde kritik bir konudur. Dolayısıyla mahkeme, anne ve baba arasındaki iletişimi ve söz konusu ilişkinin çocuk üzerinde ne gibi etkiler yaratacağını göz önünde bulundurarak ortak velayet talebini değerlendirir.

Ortak Velayetin Avantajları ve Dezavantajları

Ortak velayet, her aile için tek ve geçerli bir karar değildir. Bazı ailelerde çocuğun menfaatini korumak için faydalı olurken bazı durumlarda dezavantajlı kabul edilir. Bu sebeple anne ve babanın ortak bir şekilde karar alması ve mahkemenin de bu kararı kabul etmesi gerekir. Ortak velayetin avantajları ve dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Ortak velayet, iki ebeveynin ortak sorumluluk almasını gerektirdiği için çocuğun güçlü bir anne-baba ilişkisiyle büyümesine yardımcı olur. Aynı zamanda çocuğun bakımı iki tarafın sorumluluğunda olduğu için eşitlik sağlanır.
• Velayetin ortaklığı, çocuğun anne-baba boşanmasından daha az etkileneceği anlamına gelir. Her iki tarafla temas kuran çocuklar, ebeveynlerinin boşanmasından daha az olumsuz etkilenir.
• Çok kültürlülük, çocukların yetişkinlikteki yaşamı için önemli bir konudur. Ortak velayet, çocuğun anne ve babasının yaşam tarzını ve kültürünü öğrenmesi açısından mühim bir yere sahiptir.
• Velayetin ortak olması, çocuğun sorumluluğunun tek bir kişiye yüklenmesinin önüne geçer. Ebeveynler; çocuğun sağlık, eğitim ve karar alma aşamalarında ortak hareket ederek en iyi çözümü belirler.
• Ortak velayet, anne ve babanın uzlaşmasını gerektiren bir karardır. Bu durum çekişmeleri azaltır ve daha sağlıklı bir çocuk-ebeveyn ilişkisi kurulmasına imkan tanır.

Ortak velayetin pek çok avantajı bulunsa da her durumda geçerli değildir. Anne veya babadan biri, çocuğun bakımını üstlenemeyecek durumdaysa ya da söz konusu karar çocuğun gelişimini olumsuz etkileyecek gibi görünüyorsa dezavantajlıdır. Ortak velayetin olası dezavantajları aşağıda verilmiştir.

• İlişkileri zedelenmiş ve çatışmalı ebeveynlerin ortak velayet alması, çocuğun menfaatinin önüne geçerek duygusal zararlara neden olabilir. Eski eşler arasındaki husumet artmışsa ortak velayet etkili bir çözüm olmayabilir.
• Eğitim ve sağlık kararlarını birlikte almak çocuğun menfaatini zedeleyebilir. Ebeveynler, tek bir karar üzerine ısrar ederek şahsi hırslarını çocuğun menfaati önünde tutabilirler.
• Ebeveynlerin farklı şehir ve evlerde yaşaması çocuğun adaptasyonunu zorlaştırabilir. Çocuk, sürekli yaşam alanı değişikliğinden hoşlanmıyorsa duygusal zorluk yaşaması mümkündür. Dolayısıyla uzak noktalarda yaşayan anne ve babaların kararlarını gözden geçirmesi önerilir.
• Ortak velayette çocuk, anne ve babasından belirli aralıklarla uzak kalır. Bu durumun çocuk üzerindeki etkilerinin araştırılması ve uzak kalma halinde yıpratıcı bir duygu yaratmadığından emin olunması önemlidir.

Ortak velayet kararı verilirken ebeveyn ilişkileri, çocuğun duygu durumu ve temel ihtiyaçlarının tamamı göz önünde bulundurulur. Mahkemenin böyle bir karar alması için söz konusu durumların tümünün çocuğun lehine olması gerekir. Bu nedenle sadece ebeveynlerin talepleri yeterli değildir.

Ortak Velayet Süreci Nasıl İşler?

Ortak velayet, anne ve babanın ortak karar almasıyla başlayan bir süreçtir. Ebeveynlerin uzlaşmasını gerektiren bir karar olması sebebiyle çekişmeli boşanma davalarında velayetin ortak şekilde alınması pek rastlanan bir durum değildir. Ancak çocuğun menfaatleri dikkate alındığında daha mutlu bir çocuk-ebeveyn ilişkisinin kurulması öngörülüyorsa velayet ortak şekilde alınabilir.

Ebeveynler, karar sürecinde kendi şahsi çıkarlarını gözetmek yerine yalnızca çocuklarının mutluluğunu ön planda tutmalıdır. Bununla birlikte anne ve baba ortak velayete karar verdiyse bir avukatla görüşme başlatılarak süreç hakkında güncel bilgi alınması önerilir. Ardından anlaşmanın hazırlanması ve davanın başlatılması gerekir. Mahkeme; anne, baba ve çocuğun görüşlerini alarak en iyi sonuca karar verir.

Mevcut şartlar ortak velayet için uygun değilse mahkeme anlaşmayı iptal ederek çocuğun velayetini tek bir kişiye verme hakkına sahiptir. Dolayısıyla ortak velayet sürecinin olumlu sonuçlanmasını isteyen anne ve babaların kendi aralarındaki iletişimi iyi seviyede tutmaları, işbirliği halinde olmaları ve çocuğun menfaatini ön plana koymaları son derece önemlidir.

Ebeveyn Hak ve Sorumlulukları

Ortak velayette ebeveyn hakları, tarafların anlaşmasıyla beraber belgelendirilmelidir. Çocuğu ikameti, eğitimi ve anne-baba yanında ne kadar süreyle kalacağı gibi konuların detaylandırılması, net bir sonuca varılması adına önem taşır. Mahkeme anlaşmayı kabul ettiği takdirde taraflar da anlaşmada belirtilen bilgileri onaylar ve çocuğun hangi süreyle kendisinde kalacağını kabul eder.

Ebeveynler, velayetin her aşamasında çocuğun faydasını gözetmekle yükümlüdür. Anne ve baba; çocuğun beslenme, barınma, eğitim ve temel ihtiyaçlarını karşılamakla sorumludur. Aynı zamanda ortak velayet alınmasının çocuk üzerinde çekişmeye neden olmaması ve taraflar arasındaki olumsuz iletişimin çocuğa yansıtılmaması kritiktir. Buna kanaat getiren mahkeme, anlaşmayı iptal ederek çocuğun tek bir ebeveyne verilmesine karar kılabilir.

Ortak Velayet Görüş Günleri

Boşanma sonrasında çocuklar, anne ve babalarının yanında dönüşümlü olarak kalabilir veya sadece birinin yanında yaşayabilir. Çocuğun ebeveynlerinde ne kadar süreyle kalacağına dair anlaşmalar öncelikle çiftler arasında yapılmalıdır. Anne ve baba, çocuk için en iyi süreyi ve görüş günlerini belirlemelidir. Ancak bu konuda son karar mahkemeye aittir.

Ortak velayet sahibi ebeveynler, belli bir süreyle çocuklarını yanlarına alabilirler. Bu esnada dönüşüm sırası kendisinde olmayan ebeveyn, anlaşmada belirtildiği günlerde çocuğunu görme hakkına sahiptir. Gün ve sıklık düzeyi de anlaşmada belirttiği şekilde gerçekleşir. Özel gün ve bayramlarda da çocuğun her iki ebeveynde dönüşümlü olarak kalması mümkündür fakat bu dönüşümlerin sık gerçekleşmemesi, okul ve sosyal hayat dengesini korumak açısından önemlidir.

Mahkeme Kararlarında Ortak Velayet Örnekleri

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun hükmüne göre devam eden evliliklerde çocukların velayeti anne ve babaya aittir. Çiftlerin ayrılma kararı alarak boşanmak üzere mahkemeye başvurmaları halinde velayet, ebeveynlerden birine verilebilir. Türkiye’de velayete ilişkin hukuki süreç, 2017 yılına kadar yalnızca ebeveynlerden birinin velayet almasıyla sonuçlanmıştır. 04.12.2017 tarihinde ise boşanma kararıyla yabancı mahkemeye başvuran iki Türk vatandaşının ortak velayet almasıyla birlikte “Ortak velayetin Türk kamu düzenine aykırı olduğu ve toplum yapısını ihlal ettiği” gerekçesi reddedilmiş ve Yargıtay 2. Hukuk Dairesi tarafından ortak velayet düzenlemesinin Türk Hukuku’nda yer almasına kanaat getirilmiştir. Bununla birlikte günümüzde boşanma sonrasında ortak velayetle eşit ebeveynlik hak ve sorumlulukları edinmek mümkündür.

Çocuğun Görüşünün Alınması

Türk Medeni Kanunu, çocuğun yaşı ve olgunluğuna göre belirli koşullar altında görüşünün alınması gerektiğini yasal bir gereklilik olarak uygular. Görüşün alınması genellikle 8 yaş ve üzeri çocuklar için geçerlidir. Bunun sebebi ise çocuğun herhangi biri tarafından manipüle edilmediğinden emin olmak ve çocuğun faydası için en iyi karara ulaşmaktır.

Mahkeme, çocuğun görüşünü alırken bilişsel ve duygusal durumunu değerlendirir. Süreç genellikle çocuk mahkemesinde yürütülür ve uzmanların desteği gereklidir. Psikolog ve sosyal hizmet uzmanları tarafından çocuğun psikolojisi, istekleri ve ifadesi detaylı bir şekilde alınarak rapor hazırlanır. İlgili rapor mahkemeye gönderilir ve hakim son kararı verir.

Ortak Velayet Anlaşması Nasıl Hazırlanır?

Ortak velayet anlaşması, anne ve babanın boşanma kararıyla birlikte hazırlanır. Boşanmış olan ebeveynler de sonradan anlaşma hazırlayarak ortak velayete geçebilir. Süreç hakkında kapsamlı bilgi edinmek ve kararın olumlu sonuçlanmasını kolaylaştırmak amacıyla bir avukatla görüşülmesi önemlidir.

Anlaşma hazırlanırken öncelikle çocuğun menfaatleri göz önünde bulundurulmalıdır. Aynı zamanda görüş günleri, nafaka, ikamet yeri ve diğer haklar da yine çocuğun lehine olacak şekilde düzenlenmelidir. Aksi takdirde kararın mahkeme tarafından reddedilme ihtimali vardır. Şayet protokolde hukuka aykırı düzenlemelere yer verilirse de karar, mahkeme tarafından reddedilir. Bu nedenle ortak velayet anlaşması hazırlanırken hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.

SSS

Ortak Velayet Davası Ne Kadar Sürer?

Ortak velayet davası, dilekçe verilmesi ardından başlar ve ortalama 6 ay sürer. Ancak kesin bir zaman zarfı söz konusu değildir. Bazı durumlarda 3 ayda sonuçlanabilirken bazen 1 yıla kadar uzayabilir.

Tek Velayet Ortak Velayete Nasıl Çevrilir?

Boşanma sonrası çocuğun velayeti tek bir tarafa aitse anlaşmalı dava açılarak ortak velayete çevirmek mümkündür. Talebin olumlu sonuçlanması için tarafların anlaşması, söz konusu kararın çocuğun menfaatine olacak faydalar içermesi ve son karar olarak mahkemenin onay vermesi gerekir.

Ortak Velayette Anne Evlenirse Ne Olur?

Ortak velayette annenin evlenmesi, çocuğun gelişimini, sağlığını ve ihtiyaçlarını engelleyen bir durum söz konusu olmadığı sürece velayetin değişmesi için kesin bir gerekçe olarak kabul edilmez. Ancak yaşanan durum çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor ve bakımı ihmal ediliyorsa babanın dava açması ve velayeti tek başına üstlenmesi mümkündür.

Mahkeme Ortak Velayet Talebini Reddedebilir mi?

Mahkeme, çocuğun menfaatini gözeterek ortak velayet talebini reddetme hakkına sahiptir. Ancak anne ve baba ortak velayet konusunda anlaşmalıysa ve söz konusu karar çocuğun menfaatini olumsuz etkilemiyorsa talepler mahkeme tarafından kabul edilir.

Ebeveynler Farklı Şehirlerde Yaşıyorsa Ortak Velayet Mümkün mü?

Ebeveynlerin farklı şehirlerde ikamet etmesi, ortak velayet önünde engel teşkil eden bir faktör değildir ancak söz konusu durumun çocuk üzerindeki etkileri dikkate alınır. Çocuğun sık sık şehir değiştirmesi gelişimini olumsuz etkiliyorsa ortak velayet kararı mahkeme tarafından reddedilebilir.

Ortak Velayet Durumunda Çocuğun İkametgahı Nasıl Belirlenir?

Ortak velayet durumunda çocuğun ikamet adresi, anne ve babanın ortak kararı üzerine belirlenir. Bu noktada çocuğun eğitimi ve gelişimi açısından en faydalı olacak adrese karar verilmelidir. Aynı zamanda çocuğun görüşleri ve eğitim ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır.

Ortak Velayet Çocuğun Eğitim ve Sağlık Kararlarını Nasıl Etkiler?

Çocuğun velayetini ortak şekilde alırken eğitimi, sağlığı ve diğer temel ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı yönünde yazılı bir belge hazırlanır. Mahkeme de bu hususları gözden geçirerek çocuğun üstün yararına göre karar alır. Haliyle ortak velayet alındığında sağlık ihtiyaçları ve eğitim sürecine dair kararlar önceden belirlenir. Taraflardan birinin anlaşmaya aykırı davranması halinde ise diğer eşin dava açması ve velayeti tek başına üstlenmesi mümkündür.

Ortak Velayet Durumunda Nafaka Ödemesi Nasıl Belirlenir?

Boşanmada nafaka miktarı, çocuklarla ilgili birden çok husus dikkate alınarak belirlenir. Çocuğun yaşı, cinsiyeti, eğitimi, sağlık giderleri gibi tüm faktörler nafaka miktarını etkiler. Aynı zamanda ortak velayet kararı verilse dahi çocuk için ödenecek nafaka miktarında indirime gidilmez.

Dönmez Ankara Hukuk Bürosu Olarak Sunduğumuz Hizmetler

Dönmez Ankara Hukuk Bürosu, geniş avukat kadrosuyla farklı alanlarda hukuki danışmanlık hizmetleri sunar. Danışmanlık verilen alanlardan biri de ebeveynlerin pek çok sorunla karşılaşabileceği boşanma sürecidir. Boşanma avukatları dava açma, anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması, nafaka ve velayet kararları gibi birçok konuda çiftlere yardımcı olur.

Ankara boşanma avukatı kadromuz hem anlaşmalı hem de çekişmeli boşanma davalarını üstlenerek sürecin hukuki prosedürlere en uygun şekilde ilerlemesine imkan tanır. Dilekçe yazma, mahkemeye sunulması gereken belgeler, temyiz ve istinaf süreçlerine dair birçok konuda avukatlarımızla iletişime geçmeniz mümkündür. Aynı zamanda ortak velayet davası veya velayetin tek bir ebeveyne verilmesi için boşanma ardından açılan davalar da avukatlarımızın sunduğu hizmetler arasında yer alır.

Sonuç ve Öneriler

Ortak velayet düzenlemesi, Türk Hukuku’nda 2017 yılında kadar uygulanmamış olup sonradan Türk toplumunun yapısına engel teşkil etmediği yönünde alınan kararla uygulanmaya başlamıştır. Bu bağlamda anne ve babalar, çocuğun menfaati gözetildiği sürece eşit ebeveynlik haklarına sahip olabilirler.

Velayet, çiftlerin boşanma sürecinde göz önünde bulundurması gereken en önemli hususlardan biridir. Anlaşmalı boşanma davalarında hazırlanan protokolde mutlaka velayete ilişkin kararlara açıkça yer verilmelidir. Aynı zamanda çocuk için ödenmesi gereken nafaka miktarı, ikametgah yeri, sağlık ve eğitimine dair detaylar da protokolde yer almalıdır. Taraflar arasında yapılan sözleşme çocuğun üstün yararını gözettiği ve hukuka uygun olduğu sürece mahkeme tarafından kabul edilir. Ancak aksi bir durum söz konusu olduğunda kararın mahkeme tarafından reddedilme ihtimali yüksektir. Bu nedenle ebeveynlerin hem hak ve sorumluluklarını en iyi şekilde koruması hem de süreci sağlıklı bir şekilde yönetmesi için hukuki danışmanlık almaları önem arz eder.